Saatin Kaç Olduğuna Kim Karar Veriyor?
Hayatın akışında gereksiz gördüğümüz pek çok detay aslında bir o kadar değerli ve hatta tarihte kilit bir yere sahip olabilir. Mesela zaman… Zamanın kime göre nasıl düzenlendiğini, hangi zaman diliminde yaşayacağımıza kim ve nasıl karar verdiğini hiç düşündünüz mü? Düşündüyseniz veya bu size farklı geldiyse doğru yerdesiniz!
Kaynak:https://www.youtube.com/watch?v=rSnpr…
Zaman kavramı hayatımızın inanılmaz büyük bir bölümünü kapsıyor ve hatta hayatımızdaki her şeyi en ince ayrıntısına kadar zamana göre ayarlıyoruz.
Yaşadığımız yere bağlı olarak diğer ülkelerden farklı saat dilimlerinde bulunuyoruz ve bu bize çok normal geliyor.
Ya size her zaman böyle olmadığını söylesek?
Bir düşünün, yüzyıllar önce “biz 10.00’da buluşalım size göre 20.00’da” gibi konuşmalar var mıydı sanıyorsunuz? Normalde hayır…
İnsanlık tarihinin büyük bölümünde, zamanın işleyişi standartlaştırılmamıştı.
Zaman bile dengeli takip edilen bir şey değildi… Saatler 13. yüzyıla kadar icat edilmemişti ve saniye kavramı sisteme yüzlerce yıl sonra dahil edilmişti.
Rönesans döneminde mekanik saatler yaygınlaşmaya başladı ancak saatler birbirini tutmadı. Örneğin, zamanda yolculuk yaptığınızı hayal edin. Ve bir cep saatiniz olduğunu…
O zamanlar cep saatiniz ve arkadaşınızın cep saati hiçbir zaman tam zamanı göstermiyordu ve siz de saatin kaç olduğunu ya da hangi saatin doğru olduğunu asla öğrenemiyordunuz.
Zamanı standartlaştırmanın resmi bir yolu olmadığı düşünüldüğünden bugün kullandığımız zaman dilimleri diye bir şey de yoktu.
Tabii ki sebep buydu. İletişim ve ulaşım o kadar yavaş gelişiyordu ki, birçok insan yaşadıklarını bilmemeyi büyük bir sorun olarak görmüyordu.
Farklı bir saat dilimi düşünmek de gereksizdi çünkü sizden uzakta yaşayan biriyle etkileşim şansınız pek iyi değildi.
Zaman yerel olarak algılanan bir kavramdı. Yani ikamet yerinin nerede olduğu, saat kaçta orada olduğu, günün veya gecenin kaç olduğu tamamen o bölge ile ilgili kasaba veya şirketler tarafından tespit ediliyordu.
Ancak zamanla trenler daha yaygın hale geldi.
Ve acı çeken insanlarımız için artık bir şehirden hatta bir kasabadan diğerine gitmek artık daha kısa sürede yapılabilecek bir şey haline geldi. İşte o zaman, sadece dakikalarla oynayan yüzlerce zaman dilimine sahip olmak herkes için sinir bozucu olmaya başladı.
Bir ara demiryolları, en azından Amerika’daki demiryolları bu karmaşadan o kadar bıktı ki artık zamanı biz kontrol ederiz dediler ve ABD ile Kanada’yı beş saat dilimine ayırdılar.
Bunun üzerine dönemin ABD lideri Chester A. Arthur, “Ben ülkenin başkanıyım, saatin kaç olduğuna sadece ben karar veririm” dedi ve uzun süre yapılması gerekeni yaptı.
Chester A. Arthur, dünya çapında standart saat dilimleri belirlemek için 26 ülkeden 26 delege ile uluslararası bir konferans düzenledi.
Ancak genel soru şuydu: Zaman dilimleri nerede başlamalı? Çünkü o dönemde haritalar meridyenleri için Paris, Cadiz, Oslo ve Kanarya Adası gibi pek çok farklı referans çizgisi kullanıyordu.
Ancak hatırı sayılır bir çoğunluk başlangıç noktası olarak İngiltere’nin Greenwich kraliyet gözlemevini kullandı. Yani çoğunluğun oyu buydu.
22 Ekim 1884’te dünya, İngiltere’nin Greenwich kentindeki kraliyet gözlemevindeki saatten bir saatlik sapmalarla 24 başka zaman dilimine bölündü.
26 ülke birlikte karar alsa da Greenwich’i standart başlangıç noktası olarak seçmek herkesin uygulamaya başladığı bir şey değildi.
Ülkeler saat dilimlerini kendi ihtiyaç ve tercihlerine göre düzenlemeye başladılar. Örneğin Fransızlar, 1911 yılına kadar Paris’i başlangıç noktası olarak kullanmakta ısrar ettiler.
Dünyanın her yerinde, saniyenin milyarda biri kadar zaman ölçümü gerektiren GPS uyduları gibi şeyler kullanılmaya başlandı.
Ve Greenwich kraliyet gözlemevinden gelen saat gerektiği gibi doğru ve net değildi. 1960’larda Greenwich’e göre izlenen ortalama süre, daha koordineli ve evrensel bir süre için kademeli olarak kaldırılmaya başlandı.
Kısa bir süre sonra, daha çok UTC veya dünya saati olarak bilinen koordineli kozmik zaman kullanılmaya başlandı.
Ve bu, Louis Essen’in saniye ibresinin çok hızlı ya da çok yavaş çalışmasının sıkıntısını çözmeyi vaat eden ilk atom saatini icat etmesinden kısa bir süre sonraydı.
O zamandan beri, 400’den fazla son derece kararlı atomik uydu dünya çapında zamanı takip ediyor.
Böylece süre, dünya çapındaki laboratuvarlarda bulunan 400’den fazla atomik saatin yüklü ortalaması kullanılarak hesaplanır!
Atomik saatler tarafından gönderilen her bilgi parçası, merkezi Cenevre’de bulunan Birleşmiş Milletler’in uluslararası telekomünikasyon birliği bölümü tarafından organize edilmektedir.
Bu durumda teoride atom saatleriyle hesaplanan koordineli bir evrensel zamana göre hareket etsek de pratikte saatin kaç olduğuna karar veren bireylerin Birleşmiş Milletler için çalışan bir grup İsviçreli olduğunu da söyleyebiliriz.
